چیست و چرای EME + کمی از انحصارطلبی

به نظر می‌رسد که روند استفاده از ابزار سنگی تا حدود ۴۰٬۰۰۰-۵۰٬۰۰۰ سال پیش به صورت پلکانی بوده‌است. در هر مرحله (انسان ماهر، انسان کارورز، انسان نئاندرتال) استفاده از ابزار سنگی به صورت پیشرفته تری از مرحلهٔ قبل آغاز شده‌است، ولی بعد از شروع هر مرحله، توسعهٔ بیشتر ابزارها کند بوده‌است. این گونه‌های انسان از لحاظ فرهنگی محافظه کار بوده‌اند، ولی از ۵۰٫۰۰۰ سال پیش، فرهنگ مدرن انسان شروع به رشد با سرعت بیشتری نمود. جارد دایموند، نویسندهٔ کتاب سومین شامپانزه، و سایر انسان‌شناسان این موضوع را «جهش بزرگ رو به جلو» می‌نامند.*


قصه از جایی شروع می‌شود که مفهومی به نام دی.آر‌.ام (Digital rights management) و به فارسی مدیریت حقوق دیجیتال شکل می‌گیرد و سی‌دی‌ها قفل‌دار می‌شوند تا دزدی معنوی صورت نگیرد!

ای.ام.ای (Encrypted Media Extension) و به فارسی افزونه‌ی رسانه‌ی رمزنگاری‌شده، API یی در جاوااسکریپت است که این امکان را فراهم می‌آورد که استریم مدیا به صورت رمزنگاری‌شده انجام شود. گوگل و ماکروسافت این امکان در مرورگرهای خود قرار داده‌اند. از آن بابت این API را افزونه می‌خوانند که امکان غیرفعال سازی آن وجود دارد. اما با غیر فعال بودن این امکان، مدیای رمزنگاری شده قابل استفاده نمی‌باشد، مگر آن که جایگزینی برای آن توسط طراح در نظر گرفته شده باشد.

اتفاقی که جدیدن به وقوع پیوسته این است که موزیلا نیز با همکاری ادوبی در حال طراحی این پلاگین برای استفاده از آن در فایرفاکس است. پس از این به بعد در وب بیشتر با ویدیوها و صداهایی رو به رو هستیم که به صورت رمزنگاری شده استریم میشوند.

این اتفاق در واقع توسط استدیو هالیوود کلید خود که می‌خواست ویدیوهای خود را روی اینترنت قرار دهد اما نه به شکل قابل دانلود. جامعه‌ی نرم‌افزار آزاد در برابر حرکت موزیلا و به کل ورود حقوق دیجیتال به دنیای وب واکنش‌هایی نشان داده. مثلن وب سایت defectivebydesign.org که توسط بنیاد نرم‌افزار آزاد طراحی شده است و در حال جمع‌آوری امضا برای مقابله با این اتفاق است -که من هم آن را امضا کردم-.

مشکلی که با این قضیه وجود دارد ظاهر آن یعنی دور از دسترس قرار دادن داده نیست، بلکه روح کهنه‌ی قضیه است که انحصارطلبی‌ست. منظور انحصار مالکیت معنوی نیز نیست، زیرا هیچ خالق اثری، هیچگاه مالکیت معنوی خود را از دست نخواهد داد. منظور بیشتر آن حس انحصاریست که سرچشمه‌اش در زندانی بودن فرد در دنیایی کوچک دارد. فکر می‌کنم اگر در انحصار چیزی تلاش کنیم، آن را نیز کوچک شمرده‌ایم و از رشد و پایداری آن جلوگیری کرده‌ایم. از جهت دیگر فکر می‌کنم عاملی که باعث می‌شود ما انسان‌ها به رشد و خرد و تولید برسیم، پیرامون ماست که شامل محیط فیزیکال و جامعه، و نیز درونیاتی که بر اثر گذر زمان در ما شکل گرفتنده‌اند، می‌شود. درونیاتی که بر اساس مطالعه و دیدن در ما بنیاد یافته‌اند. انحصارطلبی می‌توانست باعث شود که دست ما هیچگاه به یک خیلی چیزها نرسد. تصور کنیم تاریخ بشر از ابتدا دچار این انحصارطلبی می‌شد. این که دسترسی به یک‌سری چیزها، مختص به افرادی خاص باشد یا در عوض پرداختی صورت بگیرد. این شما را به یاد انحصارهای سلطنتی نمی‌اندازد؟ آزاد نبود دسترسی جز این است؟ در تاریخ دوره‌هایی داشته‌ایم که برای مثال تحصیل مختص به طبقه‌ای خاص بوده یا مثلن علم تولید نمک!! تفاوت زیادی وجود ندارد! می‌تواند تصور کرد اگر چیزها در دنیا انحصاری بودند، رشد بشر درجایی متوقف می‌شود و بشر به درجازدن می‌افتاد. نباید این را فراموش کرد که ما جزئی از جامعه‌ی بشر هستیم و از وظایف مهم ما این است که در رشد بشر تا حد امکان تاثیر مثبت داشته باشیم. نباید خودخواهانه و منفعت‌طلبانه برخورد کرد؛ تولید و خلق ما به پشتوانه‌ی تاریخ چند میلیون ساله‌ی بشر صورت پذیرفته است و بدون آن ما می‌بایست از نقطه‌ی صفر شروع می‌کردیم و این نمی‌توانست خوب باشد.

راستی، برای آشنایی با روش ساده‌ی کار این API، می‌توانید به سایت HTML5rocks نیز مراجعه کنید.